1/36
Rangschikking
8e prijs
Bekers:
Overige prijzen: SponsorprijsTekst paradegids
Schoenmakersfamilie Van Bommel - tegenwoordig ook bekend van het merk "Floris van Bommel" - produceert in Moergestel al eeuwenlang kwaliteitsschoenen. Inmiddels staat de negende generatie aan het roer van de laatste Brabantse schoenfabriek. In 1887 overlijdt de vijfde generatie van het familiebedrijf, Johannes Peter van Bommel (drie jaar eerder dan Vincent van Gogh). Johanna van Dinter, zijn weduwe en moeder van hun zes kinderen, zet het bedrijf voort en krijgt daarbij hulp van haar oudste, elfjarige zoon Janus en de negenjarige Gust. Als ongeletterde vrouw leidt de weduwe een bedrijf aan de vooravond van de industriƫle revolutie, in een maatschappij die nog allerminst is ingesteld op vrouwelijk leiderschap. Vrouwen hadden toen nog geen kiesrecht en getrouwde vrouwen waren volgens de wet juridisch gezien handelingsonbekwaam. Na het overlijden van Johanna registreren Janus en Gust het bedrijf officieel als Schoenfabriek Wed. J.P. van Bommel. Een eerbetoon aan hun onverschrokken moeder.
Juryrapport
Overdracht van het onderwerp:
Sterke opening waarbij het thema meteen wordt neergezet: het gaat over leer en schoenen. Het totaal geeft een mooi beeld, met de monumentale naaimachine en de vele leesten waar werknemers in rijen indruk maken door kwantiteit en repeterende handelingen. De insteek is zeker origineel: de rol van sterke vrouwen in familiebedrijven, een alleenstaande moeder/weduwe in een (letterlijke) voortrekkersrol van een florerend bedrijf. Prachtig dramatisch verbeeld door muziek, kleding, de gouden schoenen en de zingende Johanna. Wat verwarrend zijn de kinderen op de wagen. Is het een verwijzing naar kinderarbeid? Bij het harmonieuze, paternalistisch beeld van de relatie tussen patroon en arbeider zijn historisch gezien wel wat vraagtekens te zetten. Want zo vrolijk kijken de werknemers niet. De afsluitende wagen is enerzijds een mooie verbinding met het door reclame geregeerde heden, anderzijds doet het afbreuk aan het totaalbeeld. Wellicht had de lijn van de sterke vrouw kunnen worden doorgetrokken naar vrouwen van nu, die wat anders doen dan schoenen passen.
Theatrale en muzikale kwaliteit:
Het spel is niet helemaal consequent: het rouwstoetje dat voorop loopt is dan eens overtuigend verdrietig dan eens merkwaardig vrolijk. Bijzonder ontroerend in de hectiek is de verstilling van het meisje met de pop. Het acteerwerk is opvallend synchroon; de danspasjes worden goed uitgevoerd. Goede keuze dat het eigen lied live door de ondernemende weduwe wordt gezongen. Het scene- materiaal had voor haar iets langer mogen zijn. Iedereen zingt uit volle borst mee, dat draagt bij aan de totaalexpressie. De wagen was statisch, het spel maakte het dynamisch. De kinderen op de wagen hebben een goed samenspel met elkaar en houden contact met hun 'moeder'. Het scenetje achterop de wagen was een ontroerend cadeautje. De afsluiter is een poging om een actueel beeld neer te zetten. Qua verhaal en spel is hier nog wel wat te winnen.
Artistiek-technische uitvoering:
Het samenhangend geheel is vrij eenduidig en daarmee weinig prikkelend, maar wel mooi van verhouding en treffend van kleur. Het vakmanschap is goed in beeld gebracht door mannen bij de twee grote schoenen voorop. En door de gouden handjes, een erg mooi detail. De naaimachine is in detail afgewerkt met vervreemdend doch herkenbaar materiaal en kleurgebruik. Het machtig draaiende wiel straalt de kracht uit van het bedrijf. Kracht zit ook in het touw waarmee de vrouw de wagen trekt en in het werkritme van de arbeiders.
De verkoopwagen achteraan oogt 'stylish' modern maar schiet zijn doel wat voorbij doordat de beeldschermen en de techniek een behoorlijk schreeuwerige en storende uitwerking hebben. Dit doet onrecht aan de integere ode aan de familie.